Ukryte w lesie miejsca pamięci zawierają dużo historycznych treści, mówiących o naszej przeszłości i tożsamości. Jednym z takich miejsc jest położony w lesie koło Zaborowic pomnik hrabiego cesarskiego, który w latach 1877-1923 był właścicielem okolicznych ziem, w tym pałacu w Trzeboszu.

Zacznijmy od początku - od czasów średniowiecza.

Trzebosz (niem. Triebusch) – w średniowieczu był osadą obronną usytuowaną w połowie drogi pomiędzy grodem kasztelańskim w Sądowli i Poniecu. W roku 1406 Trzebosz otrzymał przywilej lokacyjny od księcia Konrada III Oleśnickiego, który jako właściciel wsi – podzielił ją dla swoich synów. W latach 1467-1531 należał do rodziny Wrobelwitz, od roku 1531 do 1593 do rodziny Bojanowskich-Trzeboskich. Pierwszym z Bojanowskich, który tu osiadł był Mikołaj – syn Andrzeja. To Andrzej Bojanowski w 1531 kupił Trzebosz od Kacpra Wrobelwitz dla swojego syna Mikołaja. Ten wzniósł tutaj siedzibę. W 1593 wieś nabył Baltazar von Stosch, a następnie władał tu Melchior von Stosch. Od 1700 do 1760 majątek był w posiadaniu rodziny von Bothmer.

Kiedy i jak Günther stał się posiadaczem okolicznych ziem?

W 1775 kupił Trzebosz Karol Sylwiusz Königsdorff. Zmarł on w 1822, a gdy w następnym roku zmarł jego syn, w parku rezydencjonalnym wystawiono mauzoleum nad wejściem którego widnieje data 1823. W 1857 majątek nabył Karol von Königsdorff z innej linii. Jego żona była katoliczką i urządziła kaplicę w pałacu. Po śmierci żony Königsdorff sprzedał Trzebosz Ottonowi Gustawowi Schullenburgowi, a jego córka Henrietta (ur. w Berlinie 7.08.1858 - zm. w Reitwein 27.05.1939) wniosła tenże majątek, jako wiano hrabiemu Güntherowi Finck von Finckenstein z Reitweinu.

Ślub Henrietty i Günthera odbył się 19 kwietnia 1877 w Triebusch (Trzeboszu), który wówczas należał do Prus. Para miała dziesięcioro dzieci, pięć dziewczynek i pięciu chłopców. Niestety męskie geny były słabe, trzech chłopców urodziło się martwych. Wszystkie pociechy przychodziły na świat w Retwein, co świadczy o tym, że pałac w Trzeboszu nie był ich miejscem zamieszkania, a jedynie rezydencją, z której korzystano od czasu do czasu. 

Trzebosz, jako ordynacja był w posiadaniu Finckensteinów do okresu międzywojennego, kiedy to w ramach regulacji znalazł się w granicach państwa polskiego. W 1921 stacjonowała tu placówka 17 batalionu celnego. W 1923 po śmierci Güntera Finck von Finckenstein wieś kupił hrabia Zygmunt Czarnecki z Dobrzycy, majątek liczył wówczas 559 ha. Od 1945 majątek stał się własnością Skarbu Państwa, a pałac był użytkowany, jako dom mieszkalny.

Günther Rudolf Karl Heinrich Wilhelm Finck von Finckenstein, bo o nim mowa urodził się 30.01.1852 r. w Reitwein nad Odrą. Był synem Rudolfa hrabiego Fincka von Finckenstein i Elise von Roeder.

Jako kapitan grobli Oderbruch w latach 1888 - 1918 wniósł cenny wkład w szybkość powiadamiania o powodzi na Odrze, a mianowicie w 1894 r. zaproponował budowę linii telefonicznej na grobli z Frankfurtu nad Odrą, gdzie znajdował się urząd hydrotechniczny do Schwedt nad Odrą w celu podłączenia wszystkich ważnych punktów odczytu. Linia telefoniczna miała 22 stacje i długość 138 kilometrów. Z bezpośredniego połączenia wszystkich oddziałów terenowych z administracją wałów zrezygnowano dopiero w 1934 r., kiedy można już było korzystać z publicznej sieci telefonicznej.

Na pomniku położonym w lesie koło Zaborowic wyryty jest napis, który można przetłumaczyć następująco: Waldmannsheil, czyli dobre polowanie albo żegnaj lesie,  hrabia cesarski Gunter Finek von Finckenstein, właściciel Trzebosza – Zaborowic i data urodzenia i śmierci.

Pomnik w lipcu 2023 r. został oczyszczony, a napisy odmalowane. Jeżeli chciałbyś odwiedzić to miejsce, to serdecznie zapraszamy 51°41'39.8"N 16°41'21.8"

Pomnik raczej nie jest miejscem ani pochówku ani śmierci, ponieważ z dokumentów wynika, że hrabiego pochowano na miejscowym cmentarzu Reitwein w grobie rodziny Finck von Finckenstein.

Podobny pomnik znajduje się koło Sułowa Małego. Wyryte imię i nazwisko jest identyczne, różnicą jest data urodzenia i śmierci. Na postumencie upamiętniono czwartego syna Günthera, któremu nadano imię po ojcu. Oba postumenty ufundowała najprawdopodobniej córka hrabiego Erdmuthe Henriette Sophie Viktoria von Bredow.

Zaciekawił Ciebie ten obiekt i chcesz go odwiedzić - zapraszamy 51°38'52.0″N 16°45'45.3″E

Źródło: