Wydawca treści
Hodowla lasu
Podstawowym zadaniem hodowli lasu jest zachowanie i wzbogacanie lasów istniejących (odnawianie) oraz tworzenie nowych (zalesianie), z respektowaniem warunków przyrodniczych i procesów naturalnych.
Hodowla lasu obejmuje zbiór i przechowywanie nasion drzew, produkcję sadzonek na szkółkach, zakładanie oraz pielęgnację i ochronę upraw leśnych oraz drzewostanów.
Hodowla lasu korzysta z dorobku nauk przyrodniczych, m.in. klimatologii, gleboznawstwa, botaniki czy fizjologii roślin. W pracach hodowlanych dążymy do dostosowania składu gatunkowego lasu do siedliska. Dzięki temu las jest bardziej odporny na zagrożenia.
Las, jeśli nie powstał w sposób naturalny, jest sadzony przez leśników. Sadzonki hoduje się w szkółkach. Uprawy są poddawane zabiegom pielęgnacyjnym i ochronnym. Mają one stworzyć optymalne warunki wzrostu dla drzew najbardziej pożądanych w składzie gatunkowym rosnącego drzewostanu. Ostatnim elementem hodowli jest wycinka drzew dojrzałych, tak aby możliwe było odnowienie lasu, w sposób optymalny dla wymagań rosnących gatunków drzew.
Przeczytaj więcej na stronie lasy.gov.pl.
Szkółka leśna.
Na terenie Nadleśnictwa Góra Śląska jest jedna szkółka położona w leśnictwie Zawieścice. Produkuje ona rocznie ok 1 mln sadzonek drzew i krzewów.
Przebudowa drzewostanów.
W lasach Nadleśnictwa Góra Śląska dominują drzewostany sosnowe. Jest to spowodowane przewagą słabych typów siedliskowych lasu, głównie borowych. Wszędzie tam, gdzie jest to możliwe, przebudowujemy lite sośniny, wprowadzając gatunki liściaste.
Selekcja drzew.
Nierozerwalnym elementem hodowli lasu jest selekcja drzew, czyli wybór pojedynczych drzew lub drzewostanów o najlepszych cechach pokrojowych i jakościowych. Do zbioru nasion i wyhodowania z nich młodego pokolenia lasu służą drzewa doborowe, tzn. najlepsze osobniki odznaczające się odpowiednimi cechami zdrowotnymi, jakościowymi i przyrostowymi, które wpisane są do krajowego rejestru drzew doborowych oraz uznane przez komisję wyłączone drzewostany nasienne (WDN), których celem jest produkcja nasion. Na terenie nadleśnictwa znajdują się trzy WDN-y (jeden sosnowy i dwa dębowe).
Odnowienia, zalesienia.
Hodowla lasu to troska o przyszłość pokolenia drzewostanów. Jednym z ważniejszych zadań hodowli lasu jest jego odnowienie. Większość nowych lasów powstaje w sposób sztuczny przez wysadzanie sadzonek drzew leśnych. Wykorzystuje się również siły natury poprzez inicjowanie młodego pokolenia lasu polegające na naturalnym obsiewie.
Pielęgnacja młodego pokolenia.
Na posadzeniu nowego lasu nie kończy się temat związany z hodowlą lasu. Uprawa leśna musi być pielęgnowana szczególnie przez pierwsze dziesięciolecie. Na początku sadzonki muszą wygrać wyścig o światło z rosnącymi wokół roślinami, zwykle trawami. Naszym zadaniem jest m.in. pielęgnacja polegająca na wykaszaniu traw wokół sadzonek, spulchnianiu gleby, ochronie przed grzybami czy szkodnikami owadzimi np. szeliniakiem. Część posadzonych drzewek zamiera z powodu działania czynników zarówno abiotycznych jak i biotycznych, pozostawiając puste powierzchnie, które trzeba ponownie obsadzić starszymi sadzonkami. Prace te nazywane są poprawkami.
Gdy drzewka na uprawie zaczynają stykać się gałązkami wówczas wchodzą w kolejną fazę życia zwaną młodnikiem. Leśnicy mając na uwadze wygląd przyszłego drzewostanu przeprowadzają tzw. czyszczenia późne, czyli usuwają drzewka, które z różnych względów nie odpowiadają oczekiwaniom człowieka. W kilka lat po czyszczeniach późnych przychodzi pora na trzebieże, podczas których usuwa się drzewa, które zagrażają wyznaczonym wcześniej drzewom doborowym w przyszłości stanowiącym trzon dojrzałego drzewostanu. Mijają kolejne lata i hodowany przez nas las dojrzewa. Przychodzi czas na zmianę generacji - odnowienie drzewostanu polegające na zastąpieniu jednego już dojrzałego pokolenia drzew pokoleniem młodszym.
Materiały do pobrania
Najnowsze aktualności
Polecane artykuły
Ochrona Lasu
Ochrona Lasu
Dla leśników ochrona lasu to nie tylko ochrona samych drzew i związanego z nimi surowca drzewnego, ale przede wszystkim jest to ochrona całego ekosystemu leśnego.
Wiedza o procesach zachodzących w przyrodzie i kontrola stanu środowiska leśnego pozwalają leśnikom na wczesną diagnozę zagrożeń, mogących wpłynąć negatywnie na stan lasu. Każdego roku podejmują oni działania mające na celu zachowanie trwałości lasu i zwiększenie jego naturalnej odporności na czynniki szkodotwórcze.
Zagrożenia dzieli się na trzy grupy:
biotyczne (np. szkodliwe owady, grzyby patogeniczne, ssaki roślinożerne);
abiotyczne – ekstremalne zjawiska atmosferyczne (np. silne wiatry, śnieg, ulewne deszcze, wysokie i niskie temperatury);
antropogeniczne – wywołane przez człowieka (np. pożary, zanieczyszczenia przemysłowe, zaśmiecanie lasu).
Las, w pełni tego słowa znaczeniu, narażony jest na szereg czynników, które podzielono na
- czynniki abiotyczne (zagrożenia ze strony przyrody nieożywionej tj. wiatr, okiść, mróz, susze),
- czynniki biotyczne (zagrożenia powodowane przez zwierzęta, owady, grzyby) oraz
- czynniki antropogeniczne, których przyczyną jest bezpośrednio człowiek.
W różnych stadiach rozwoju drzewostanu, w celu ochrony lasu, leśnicy stosują różne zabiegi, i tak:
Uprawy chronimy poprzez:
• Ochronę przed zgryzaniem przez zwierzynę
• Ochronę przed szkodami od szeliniaka sosnowca
Młodniki i dojrzałe drzewostany chronimy poprzez:
• Ochronę przed spałowaniem przez zwierzynę
• Ogniskowo-kompleksową metodę ochrony lasu
UPRAWA
Ochrona upraw przed zgryzaniem przez zwierzynę.
Zgryzanie jest to ogryzanie wierzchołkowej części pędu drzewka przez jeleniowate (sarna, daniel, jeleń). Z gatunków iglastych najczęściej zgryzana jest sosna, świerk, jodła, rzadziej modrzew. Z gatunków liściastych zgryzane są: dąb, buk, jesion, lipa, klon, jawor, wiąz oraz grab.
Najskuteczniejszym sposobem ochrony przed zgryzaniem jest stosowanie repelentów. Repelenty mają nieprzyjemny, a więc odstraszający, dla zwierzyny smak lub zapach. Innym sposobem zabezpieczenia przed zgryzaniem jest grodzenie uprawy utrzymywane do momentu osiągnięcia przez nią pożądanej wysokości.
Ale nie tylko jeleniowate uszkadzają drzewka, również zające i gryzonie ogryzają młode pędy najczęściej od podłoża do wysokości ok. 80 cm, w odróżnieniu od jeleniowatych, które z reguły zgryzają wierzchołki pędów. Drzewka o średnicy do 1cm mogą być przegryzane, z grubszych ogryzana jest kora wokół pędu głównego, najczęściej na szyi korzeniowej.
Ochrona upraw przed szeliniakiem sosnowcem.
Szeliniak sosnowiec to niewielki owad, należący do rzędu chrząszczy, atakujący uprawy sosnowe i świerkowe. Pod koniec kwietnia owady te żerują na sadzonkach ogryzając korę i łyko młodych drzewek. Uszkodzenie obejmuje nierzadko cały obwód i długość sadzonki. Brzegi uszkodzeń pokrywają się żywicą. Młode drzewka zwykle giną.
Ze względu na biologię tego owada niekorzystne jest zakładanie odnowień na zrębach zupełnych - szeliniak składa najpierw jaja na pniakach ściętych drzew, a potem atakuje posadzone młode drzewka.
Ochrona przed szeliniakiem może odbywać się na różne sposoby z zastosowaniem jednego lub kilku następujących zabiegów:
• dokładne korowanie pniaków na zrębie i przelegiwanie zrębu,
• chemiczne zabezpieczenie sadzonek przed ich wysadzeniem,
• otaczanie uprawy rowkiem chwytnym lub
• stosowanie pułapek naturalnych w postaci wałków sosnowych albo
• wykopanie dołków chwytnych z umieszczonymi w nich krążkami drewna sosnowego,
• zastosowanie metalowej pułapki na szeliniaka z repelentem (środkiem wabiącym),
• zastosowanie środków chemicznych w przypadku stwierdzenia masowego pojawienia się chrząszczy, przy czym eliminujemy, na rzecz mechanicznej ochrony, stosowanie chemii.
MŁODNIK
Ochrona młodników przed spałowaniem przez zwierzynę.
Spałowanie jest to obdzieranie przez jeleniowate (rzadko sarnę częściej daniela, jelenia) zębami kory z drzew w okresie zimowym. Powodem spałowania jest zapotrzebowanie zwierząt na składniki pokarmowe zawarte w korze drzew.
Jednym ze sposobów ochrony przed spałowaniem jest, podobnie jak przy zgryzaniu, stosowanie repelentów lub mechaniczne zabezpieczenie strzał drzew poprzez palikowanie.
Ochrona przed hubą korzeni
Huba korzeni powodowana jest przez grzyba korzeniowca wieloletniego Heterobasidion annosum. Występuje głównie na drzewach iglastych, atakuje korzenie i odziomkowe części pnia drzew najczęściej w wieku 10-40 lat.
W młodnikach przebieg choroby bywa zwykle bardzo szybki i prowadzi do obumarcia zaatakowanego drzewa. Chorobę u starszych drzew stwierdzić można zwykle dopiero po ścięciu drzewa. Porażenie przez grzyba powoduje zgniliznę drewna.
W drzewostanach sosnowych rosnących na gruntach porolnych wskazane jest stosowanie biologicznej metody ochrony drzew poprzez zakażenie pniaków zarodnikami grzyba konkurencyjnego Phlebiopsis gigantea.
DRZEWOSTAN DOJRZEWAJĄCY I DOJRZAŁY
Ogniskowo-kompleksowa metoda ochrony lasu zalecana jest do stosowania w ubogich, jednowiekowych i jednogatunkowych drzewostanach sosnowych, które ze względu są swoją niewielką bioróżnorodność są narażone na zwiększoną presję szkodliwych owadów.
Polega ona na zwiększeniu odporności ekosystemów leśnych przez zachowanie i zwiększenie różnorodności biologicznej. Podstawowe elementy ogniskowo-kompleksowej metody ochrony lasu, mające istotny wpływ na wzrost odporności drzewostanów w stosunku do szkodników liściożernych sosny obejmują:
• zakładanie remiz składających się z licznych gatunków drzew i krzewów o dużym znaczeniu biocenotycznym, roślin nektarodajnych - dobór gatunków drzew i krzewów powinien zapewnić korzystne warunki bytowania licznej grupie stawonogów i kręgowców, tworzenie korzystnych warunków bytowania płazów i drobnych ssaków owadożernych poprzez tworzenie , na terenie remiz leśnych, sztucznych zbiorników wodnych,
• przebudowę drzewostanów i wprowadzanie podszytów przez dobór gatunków drzew i krzewów właściwych dla danego siedliska oraz zabiegi inne, które w istotny sposób zwiększą liczebność organizmów antagonistycznych względem f oliofagów sosny,
• ochronę i zanęcanie dzików - zanęcanie dzików do miejsc masowego występowania foliofagów,
• ochronę nietoperzy przez wywieszanie w pierwotnych ogniskach gradacyjnych skrzynek - schronów,
• czynną ochronę ptaków owadożernych - przez zapewnienie im bazy pokarmowej i lęgowej,
• ochronę mrowisk.