Rozpoczął się sezon monitoringu brudnicy mniszki – rodzimego gatunku motyla związanego głównie z lasami iglastymi. Choć obecność tego owada w środowisku naturalnym jest zupełnie normalna, jego liczebność może okresowo gwałtownie wzrastać, powodując realne zagrożenie dla lasów.

Aby zapobiec takim sytuacjom, leśnicy prowadzą systematyczne obserwacje populacji tego gatunku. W koronach drzew rozwieszają pułapki feromonowe, które – dzięki syntetycznemu zapachowi samic – przyciągają samce motyli. Liczenie odłowionych osobników pozwala ocenić skalę zagrożenia i określić, czy zbliża się gradacja, czyli masowe pojawienie się owada.

Dlaczego to takie ważne? Bo jedna gąsienica brudnicy potrafi zjeść nawet 300 igieł sosnowych. W dużych ilościach larwy prowadzą do gołożerów, czyli całkowitego ogołocenia drzew z igliwia. Takie sytuacje miały miejsce m.in. w latach 80., gdy gradacje obejmowały tysiące hektarów i wymagały szeroko zakrojonych działań ochronnych.

Jeśli spacerując po lesie, zauważycie workowato-lejkowe pułapki zawieszone na drzewach – nie zdejmujcie ich! To ważny element systemu wczesnego ostrzegania, który pomaga chronić lasy przed zniszczeniem.

Charakterystyka gatunku

Brudnica mniszka (Lymantria monacha) to jeden z najbardziej niebezpiecznych owadzich szkodników lasów iglastych w Polsce. Gąsienice tego motyla żerują głównie na sośnie, świerku i modrzewiu, a w okresach gradacji atakują nawet drzewa liściaste.

Dorosła brudnica mniszka osiąga rozpiętość skrzydeł 3–5 cm. Samce aktywnie poszukują samic, reagując na ich feromony, stąd łatwo je złapać do feromonowych pułapek imitujących zapach samicy. Jednak to gąsienice są formą szkodliwą – są bardzo żarłoczne, a zjadając igły przyczyniają się do osłabienia drzew, a nawet w skrajnych sytuacjach w przypadku gradacji (masowego pojawu tego szkodnika) doprowadzają do gołożerów. Przy braku interwencji może dojść do obumarcia całych drzewostanów.

Na początku lipca, tuż przed okresem rójki, w lasach rozwieszane są pułapki feromonowe. Zawierają one syntetyczny odpowiednik zapachu samicy, który wabi samce. Po odłowie samców, ich liczba jest dokładnie rejestrowana i analizowana.

Brudnica mniszka to poważne zagrożenie dla naszych lasów. Dzięki nowoczesnym metodom monitoringu i wczesnemu reagowaniu możliwe jest skuteczne przeciwdziałanie gradacjom. Działania leśników, wspierane wiedzą specjalistów i odpowiednią technologią, pozwalają chronić ekosystemy leśne przed niszczycielską działalnością tego niewielkiego owada.