Szrotówek kasztanowcowiaczek (Cameraria ohridella) to niewielkich rozmiarów owad  z rzędu kibitnikowatych. Jego larwy zżerają miękisz liści kasztanowców (na jednym liściu potrafią utworzyć do 300 min - pustych korytarzy, ogołoconych z tkanki), uszkadzając bardzo poważnie cały aparat asymilacyjny. Ubytek zdrowych liści doprowadza drzewa, do poważnego osłabienia, różnych chorób, a w końcu nierzadko do uschnięcia. Proces ten pogłębiają inne chorobotwórcze organizmy, czy czynniki abiotyczne takie jak: brak regularnych opadów i wysokie temperatury w sezonie wegetacyjnym.

W efekcie późnym latem kasztanowce są bez liści lub liście są suche, przebarwione i nie zdobią, a raczej straszą swoim wyglądem. To przedwczesne opadanie liści powoduje wymuszony spoczynek kasztanowca i jesienią - nawet w październiku - na drzewie ponownie pojawiają się liście i kwiatostany. Zakłócenie rytmu rozwojowego sprawia, że nie wchodzi ono w normalny stan spoczynku zimowego i jest narażone na przemarzanie, szczególnie przy wczesnej i surowej zimie. Niewątpliwie wrogiem numer jeden pozostaje wciąż szrotówek, którego gradacja w Europie trwa. Z każdym rokiem liczebność tego owada rośnie. Kasztanowcowiaczek ma naturalnych wrogów takich jak: gąsieniczniki, pajęczaki, larwy złotooków, czy ptaki owadożerne jednak niszczą one zaledwie ok. 3 % populacji tego owada i nie są dlań realnym zagrożeniem. Szkodnik ten jest odporny na niekorzystne warunki zewnętrzne i posiada duży potencjał biologiczny.

Zwalczanie szrotówka kasztanowcowiaczka jest trudne ze względów technicznych i obowiązujących przepisów prawnych, które nie pozwalają na oprysk koron drzew w miastach ze względu na szkodliwy wpływ na środowisko i zdrowie ludzi.

Celem ograniczenia populacji szrotówka w okresie wiosennym można zastosować:

- opaski lepowe na pnie drzew służące do odłowu samców i samic szrotówka wędrujących po pniu zaatakowanych drzew. Skuteczność opasek lepowych może poprawić dołączony dyspenser feromonowy, który pozwoli zwiększyć liczbę odławianych samców szkodnika;

- pułapki do odłowu samców szrotówka z dyspenserem feromonowym – umożliwiają monitorowanie populacji szkodnika oraz ograniczają jego nasilenie. Stosowanie pułapek feromonowych zalecane jest w przypadku niewielkich siedlisk lub pojedynczych drzew.

W okresie jesiennym, w redukcji ilości tego szkodnika, pomocne jest systematyczne grabienie i utylizacja opadłych liści.  Skuteczna walka ze szrotówkiem uzależniona jest jednak od skali działania. Powinna mieć ona masowy charakter, aby motyl nie przemieszczał się z jednego obszaru na drugi. Jesienne grabienie i utylizacja liści kasztanowca pozostają najprostszą, a przy tym najtańszą, metodą zwalczania szkodnika.

Wystarczy działać zgodnie z zasadą -  3 x Z:

1. ZGRABIĆ spod kasztanowców liście - najlepiej od razu po ich opadnięciu, bowiem w ciągu kilku-kilkunastu dni larwy szrotówka wejdą pod ziemię, skąd wiosną wrócą na drzewa;

2. ZEBRAĆ liście do worków i mocno je zawiązać;

3. ZUTYLIZOWAĆ - np. zakopując pod 30 cm warstwą ziemi lub zakompostować, pod warunkiem, że kompostowisko jest znacznie oddalone od kasztanowców. Kompost uzyskany z liści z larwami szrotówka należy używać najwcześniej jesienią następnego roku.

Kim jest wróg nr  kasztanowców białych (Aesculus hippocastanum L.)

Motyl ten ma 2,8 – 3,8 mm długości. Rozpiętości jego skrzydeł (barwy czerwono złotej, z domieszką ochry), sięga ledwo 10 mm. W naszym klimacie szrotowiaczek wydaje trzy pokolenia w ciągu roku. Pierwsze motyle wylęgnięte z poczwarek, które przetrwały na liściach z poprzedniego roku, wylatują z końcem kwietnia. Koncentrują się zwykle na pniach najbliższych drzew oraz u nasady ich koron. Samice po kopulacji składają na zewnętrznej stronie liści kasztanowców po 40 - 60 jaj. Po 10 dniach wylęgają się z nich larwy, które natychmiast zaczynają się wgryzać w miękisz liści; przechodząc cztery stadia rozwojowe za każdym razem stają się coraz większe, osiągając w końcu rozmiar około 4,5 mm. Po około 6 tygodniach przechodzą w stadium poczwarek. Z części tych ostatnich wylatują motyle dające początek nowemu pokoleniu. Około jedna trzecia poczwarek, owinięta w gruby kokon, pauzuje do przyszłego roku. Z reszty wylatuje kolejne pokolenie motyli. Cykl powtarza się trzy razy, w krajach Europy Południowej szrotówek jest w stanie wypuścić w świat aż cztery generacje motyli.

Szrotówka kasztanowcowiaczka odkryto na kasztanowcu białym nad jeziorem Ochrydzkim w Macedonii i stamtąd rozpoczęła się jego inwazja. Stwierdzono, że tempo jego rozprzestrzeniania się wynosi około 100 km rocznie. W Polsce uszkodzone liście kasztanowca białego przez larwy tego motyla odnotowano po raz pierwszy na początku lipca 1998 roku w Ogrodzie Botanicznym w Wojsławicach koło Wrocławia.

Kasztanowiec pospolity, biały lub zwyczajny (Aesculus hippocastanum) (nie mylić z kasztanem jadalnym (Castanea sativa), który należy do tej samej rodziny co dęby i buki) jest traktowany jako nasze rodzime drzewo co nie jest prawdą. On rósł na terenie Polski przed zlodowaceniem ale po przejściu lodowca do nas nie wrócił. Powód - kasztanowce to drzewa wytwarzające duże i ciężkie nasiona. Ani wiatr ani ptaki nie były w stanie je przenosić, stąd jest to gatunek, który siłami natury nie mógł migrować. Jego naturalne miejsce występowania to Półwysep Bałkański.

Do Polski kasztanowce białe sprowadził Stefan Batory. W ciągu minionych czterech wieków kasztanowce zadomowiły się w Polsce na dobre, wpisując się trwale do naszej architektury, sztuki, literatury. Ze względu na majestatyczny wygląd, majowe kandelabry kwiatostanów i opadające jesienią kasztany stały się także ulubionym drzewem, którym obsadzano otoczenie pałaców, dworów, jak również parki, aleje.  Kasztanowiec nie tylko w Polsce ale w całej Europie jest też symbolem zakochanych. To także symbol dojrzałości bo właśnie kwitnienie kasztanów wyznacza maturzystom porę ich najważniejszego egzaminu.

Kasztanowce charakteryzują się specyficznym ulistnieniem; liście złożone są w sposób palczasty z 5 - 9 listków. Jego owoce to duże torebki, jajowate, kuliste lub gruszkowate, gładkie lub kolczaste. Pękają z końcem lata na trzy części i wtedy wysypują się zeń kasztany - największe nasiona roślin drzewiastych. Ze względu na dużą ilość skrobi są dobrym pokarmem dla czworonogów leśnych, a zmielone stanowią dodatek do pasz dla zwierząt gospodarczych. Kwiaty, kora i nasiona stosuje się w przemyśle farmaceutycznym (głównie w chorobach układu krążenia), a mączka kasztanowa służy do wyrobu kleju. Kasztanowiec biały cenią sobie również pszczelarze, także leśnicy i sadownicy bo służy znakomicie jako podkładka do szczepienia innych gatunków i odmian. Drzewa te dorastające w Polsce do 25 - 30 m. wysokości najlepiej czują się na glebach wilgotnych i świeżych, uchodzą za gatunek dość delikatny, bardzo źle znoszą przycinanie i źle reagują na suszę.

A zatem grabie w dłoń i RATUJMY KASZTANOWCE !!!