Lipa jest gatunkiem szeroko występującym w strefie klimatu umiarkowanego. W Polsce występują dwa gatunki: lipa drobnolistna (Tilia cordata) i lipa szerokolistna (Tilia platyphyllos). Więcej na temat obu gatunków lip znajduje się na stronie Encyklopedii Leśnej.

Lipy zazwyczaj zakwitają na przełomie czerwca i lipca – stąd najprawdopodobniej wywodzi się nazwa miesiąca  - lipiec. Lipa szerokolistna zakwita nieco wcześniej (o ok. 2 tygodnie) niż lipa drobnolistna. Drobne, o przyjemnym zapachu, żółte kwiaty lip zebrane są w kwiatostany opatrzone skrzydełkiem pomagającym w rozsiewaniu nasion przez wiatr (anemochoria). 

Lipa znajduje zastosowanie głównie w stanach przeziębienia i chorobach infekcyjnych, jako środek napotny i przeciwgorączkowy. Można ją stosować w formie naparów, jest ona również składnikiem wielu preparatów aptecznych mających zastosowanie w stanach przeziębienia i grypy.  Z leczniczych właściwości lip na uwagę zasługuje właśnie kwiat. Związkami aktywnymi zawartymi w kwiatach są głównie flawonoidy, olejki eteryczne, związki śluzowe, triterpeny, kwasy fenolowe i garbniki katechinowe. 

Kwiatostan lipy wykazuje działanie przeciwzapalne oraz napotne, co przyczynia się do zmniejszenia temperatury ciała, dlatego znajduje zastosowanie w chorobach infekcyjnych przebiegających z gorączką. Działa ściągająco, zmiękczająco i osłaniająco, można napar z kwiatów stosować w stanach zapalnych jamy ustnej i gardła, jak również w przypadku suchego kaszlu.

Według medycyny ludowej łączenie lipy z sokiem malinowym i miodem wzmacnia jej działanie przeciwgorączkowe.  

Dzięki zawartości olejku eterycznego kwiatostan lipy wykazuje właściwości uspokajające i przeciwlękowe, polecany dla osób, które mają problemy ze snem. Ze względu na zawartość terpenów kwiaty obniżają ciśnienie tętnicze krwi oraz działają moczopędnie. Dzięki flawonoidom lipa wykazuje działanie antyoksydacyjne – chroniące przed szkodliwym działaniem wolnych rodników, co ma znaczenie w profilaktyce wielu chorób, także nowotworowych. wywar z lipy można stosować zewnętrzne w przypadku pękającej, podrażnionej i swędzącej skóry.  

Składniki aktywne zawarte w lipie mogą, według najnowszych badań, chronić przed rozwojem cukrzycy typu 2 czy otyłości, co wiąże się z możliwością hamowania wielu enzymów takich jak alfa-glukozydaza, alfa-amylaza czy lipaza trzustkowa, które odpowiedzialne są za wchłanianie składników z pożywienia. Hamowanie tych enzymów może wiązać się z mniejszym przyswajaniem tłuszczu pokarmowego (lipaza trzustkowa) i tym samym wspomaganiem redukcji masy ciała. 

W przypadku lipy należy również wspomnieć o miodzie lipowym, należącym do najbardziej cenionych miodów. Może on znaleźć zastosowanie jako środek pomocniczy w stanach przeziębienia. Jego regularne stosowanie pomaga wzmocnić odporność. 

A zatem - po zdrowie do leśnej apteki.

Źródła:

• Matławska I., Farmakognozja, UM Poznań, Poznań 2008 
• Lamer Zarawska E., Fitoterapia i leki roślinne, PZWL, 2010 
• Krajewska J., Właściwości lecznicze kwiatostanów lipy, Lek w Polsce, Vol. 24 No 10, 2014 
• Nowak G., Nawrot J. Surowce roślinne i związki naturalne stosowane w chorobach układu oddechowego. Herba Polonica Vol. 55 No 4, 2009.